اصطلاحات بازار آهن

آهن خام
فلز سرد شده ی به دست آمده از کوره ی بلند را آهن خام می گویند که ۹۰ درصد آن را عنصر آهن و ۱۰ درصد باقی مانده را عناصری مانند کربن، فسفر، منگنز و سیلیسیم تشکیل می دهد‌.

آهن اسفنجی
آهن اسفنجی، نیز یکی از اصطلاحات آهن‌آلات به حساب می‌آید. این اصطلاح که به آهن احیای مستقیم نیز شناخته می‌شود، با حذف اکسیژن موجود در سنگ آهن به دست می‌آید؛ در طی فرآیند احیای مستقیم به‌دلیل حذف اکسیژن، سنگ آهن به شکل کروی تبدیل شده و مانند اسفنج، دارای سوراخ‌هایی در سطح خود هستند، این شکل ظاهری خاص باعث نام‌گذاری آن به آهن اسفنجی است.

اسلب
اسلب، یکی از فرآورده‌های فولادی است که به آن تَختال نیز گفته می‌شود؛ این محصول از فرآیند نورد شمش تولید خواهد شد. اسلب، یک محصول میانی در صنعت فولاد است که بر خلاف محصولات دیگر مانند بلوم و بیلت، مربعی نبوده و به صورت سطح مقطع مستطیلی تولید می‌شود. تَختال معمولاً دارای عرض ۶۵۰ تا ۲۰۰۰ میلی‌متر، ضخامت ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی‌متر و طول ۴ تا ۱۲ است.

قراضه آهن
آهن قراضه، یکی از اصطلاحات رایج در بازار آهن‌آلات است. آهن قراضه یا همان ضایعات آهن، دورریزهای حاصل از پروفیل‌های آهنی است که قابل بازیافت هستند. برای استفاده مجدد، آهن را به کارخانه‌های ذوب‌آهن و فولاد منتقل کرده تا در کوره آب شده و دوباره به محصولات مورد نظر تبدیل شوند.

سنگ آهن
سنگ آهن، در واقع نوعی سنگ با رگه‌هایی از آهن است که از معادن استخراج می‌شود، سپس آن را فرآوری و خالص‌سازی کرده و برای تولید انواع فلزات استفاده می‌شود. سنگ آهن را می‌توان از فراوان‌ترین سنگ‌های فلزی در سطح کره زمین دانست.

سنگ آهک
در صنعت فولاد برای تولید آهن به آهن چدن از سنگ آهک استفاده می شود. در کوره انفجاری ، از سنگ آهک ریز دانه همراه آهک ریز خاک استفاده می شود تا سنگ آهک را به آهن چدن تبدیل کند. آهن چدن بعداً طی فرایندی به فولاد تبدیل می شود.

فولاد خوش تراش
فولاد خوش تراش یا اتومات فولاد هایی هستند که به دلیل انعطاف پذیری بالا قابلیت ماشین کاری دارند و در حین کار نمی شکنند. از این نوع فولاد ها در تراشکاری و تهیه ی محصولاتی که در حین شکل پذیری به دقت بالایی نیاز دارند استفاده می شود.

بلوم
بلوم یا همان شمشه، همان بیلت بوده و به‌همین‌دلیل این دو را در یک دسته قرار می‌دهند. Bloom، دارای عرض بیش از ۱۵ سانتی‌متر یا سطح مقطع بزرگتر از ۲۳۰ سانتی‌متر مربع است.

شمش
یکی از محصولات فلزی با سطح مقطع متفاوت ذوزنقه‌ای شکل که طول آن کمتر از ۲ متر است را شمش یا Ingot می‌نامند. شمش‌ها غالبا به‌عنوان یک ماده اولیه به شمار می‌روند و در صنعت به‌صورت مستقیم کاربرد ندارد. برای انبار کردن، حمل و جابجایی آسان‌تر، این فلزات با سطح مقطع ذوزنقه‌ای تولید می‌شوند. دو نوع شمش نوردی و ریخته‌گری از انواع شمش در صنعت فولاد است.

بیلت یا شمشال
بیلت، که آن را به عنوان شمشمال می‌شناسند، نسبت به شمش طول بیشتری دارد. شمشمال از محصولات میانی نورد فولاد بوده و سطح مقطع آن از ۲۲۵ سانتی‎متر مربع کوچکتر است.

بندیل
بندیل، ورق‌های فلزی و یا پلاستیکی است که دور تعداد مشخصی از میلگرد پیچده می‌شود. استفاده از بندیل، یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش‌ها برای بسته‌بندی میلگرد است که بیشتر کارخانه‌ها از آن استفاده می‌کنند.

خاموت
خاموت، نیز از اصطلاحات آهن‌آلات است که حتما اسم آن به گوش شما خورده است. در واقع خاموت یا همان میلگرد عرضی، شاخه‌ای میلگرد است که خم شده و میلگردهای طولی را احاطه کرده است؛ وظیفه اصلی خاموت مقاومت در برابر نیروهای برشی و پیچی است. قیمت میلگرد خاموت را در این قسمت می‌توانید مشاهده کنید.

فولاد کربن
فولاد کربن یا همان فولاد ساده کربنی، طیف زیادی از فولادها است که کربن، اصلی‌ترین عنصر آلیاژی آن است. در فولاد، علاوه بر کربن عنصرهای دیگری نیز وجود دارند؛ اما خواص فولاد به مقدار کربن به‌کاررفته در آن بستگی دارد.

فولاد اندود
فولاد اندود، فولادی است که از طریق فرآیند گالوانیزاسیون پوشش داده شده است؛ این فرآیند به کمک روش‌های گالوانیزه داغ یا الکتروگالوانیزه انجام خواهد شد و یک لایه از عنصر، جهت محافظت در برابر خوردگی، روی فولاد قرار می‌گیرد.

رادیه
رادیه (پی) یا شالوده های گسترده عبارتند از یک صفحه ی بتن مسلّح یک پارچه که در تمام سطح زمین زیر ساختمان گسترده شده و تمامی ستون ها بر روی آن قرار می گیرند.

کویل
در کارخانجات مختلف، برای ذخیره‌سازی و حمل ورق‌های مختلف از جمله آلومینیومی، فولادی، کاغذی و غیره، آن‌ها را پیچیده و به صورت کلاف در می‌آورند که در اصطلاح به این کار، کویل، گفته می‌شود.

ورق برش خورده
ورق برش خورده، یکی از ورق‌های فولادی که دارای کاربرد صنعتی و ساختمانی است. این نوع ورق با توجه به درخواست مشتری به ابعاد و اندازه مشخص برش داده می‌شود. برای تولید ورق برشی، تختال فولای تحت حرارت بالا، نورد خواهد شد؛ این حرارت باعث می‌شود از ضخامت کم شده و به عرض آن اضافه شود.

ورق فابریک
ورق فابریک، نیز یکی از اصطلاحات رایج در بازار آهن‌آلات است. این نوع در همان ابتدا و در کارخانه به اندازه مشخص تولید شده و بسته‌بندی می‌شود. ورق فابریک، نسبت به ورق برش خورده، دارای اندازه دقیق‌تری است.

ورق نورد سرد
ورق‌های فولادی، که در بازار وجود دارد به دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید می‌شوند. ورق‌هایی که با روش نورد سرد ساخته می‌شوند با عنوان، ورق نورد سرد، شناخته می‌شوند. این ورق‌ها که به ورق روغنی معروف هستند، از ویژگی‌های شیمیایی و مکانیکی خاصی برخوردار هستن و ظرافت و دقت بیشتری دارد. قیمت ورق روغنی که در صنایع کاربرد زیادی دارد، به دلیل فرآیند تولید، بیشتر از سایر ورق ها است.

ورق نورد گرم
این ورق، با روش نورد گرم تولید می‌شود. ورق نورد گرم، از آن دسته محصولات فولادی است که استفاده خیلی زیادی دارد؛ این نوع را با توجه شکل ظاهری، ساخت و آلیاژ به کار رفته در آن به انواع مختلف تقسیم خواهد شد. قیمت ورق آهن سیاه که همان ورق نورد گرم است، به علت پرکاربرد بودن، مورد توجه بسیاری از صنعتگران قرار می‌گیرد.

پروفیل
یکی از محصولات کاربردی تولید شده از فولاد، پروفیل، است. این محصول، در اشکال و انواع مختلف ساخته شده و دارای کاربرد متفاوتی هستند. پروفیل را می‌توان به انواع ساختمانی، صنعتی، کامپوزیتی و گالوانیزه دسته‌بندی کرد.

کوئنچ کردن
از اصطلاحات آهن‌آلات، کوئنچ کردن است. کوئنچ کردن، نوعی عملیات حرارتی است که در آن قطعه فولاد گرم شده تا دمای بالاتر از دمای بحرانی، با سرعت بسیار زیاد توسط موادی مانند آب نمک، حمام نمک، آب، هوای آرام و غیره سرد می‌شود. در این شرایط قطعه فرصت لازم برای تبدیل شدن به پرلیت یا فریت که ساختار نرم و انعطاف‌پذیری دارند، نداشته و در نتیجه محصول نهایی کیفیت بسیار خوبی خواهد داشت.

کوره ذوب آهن
از کوره ذوب آهن برای فولاد سازی استفاده می‌شود. به این صورت که کک و سنگ آهن، تحت یک جریان هوای گرم با یکدیگر واکنش می دهند تا فلز مایع داغ تولید شود. ماده تولید شده در این کوره همان آهن چدن است.

کوره های قوس الکتریکی
از کوره قوس الکتریکی برای تولید فولادهای کربنی و فولادهای آلیاژی با بازیافت ضایعات آهنی استفاده می شوند. در این کوره، جریان الکتریکی از طریق الکترودها عبور کرده تا یک قوس تشکیل شود. و گرمای حاصل از این قوس ضایعات را ذوب می کند.

اختلاف باسکول
هنگامی از یک کارخانه، آهن خریداری می‌شود؛ باید در کارخانه و بعد از بار زدن آن، تریلی، باسکول گردد و به خریدار اعلام شود. سپس بعد از رسیدن به مقصد دوباره در همان حالت باید تریلی دوباره باسکول شود. اختلاف وزن بین مبدا و مقصد را اختلاف باسکول، گویند.

تهاتر
شاید شنیدن کلمه تهاتر در اصطلاحات رایج آهن‌آلات برای شما جالب باشد. تهاتر، در معنی لغوی به معنی مبادله کالا به کالا است؛ اما ممکن است تهاتر آهن‌آلات با ملک و موارد دیگر انجام گیرد که می‌تواند مزایای خاص خود را داشته باشد.

جدول وزن
تعیین وزن آهن‌آلات، در پروژه‌های مختلف بسیار مهم است. قبل از اجرای هر پروژه ساختمان‌سازی باید مقدار وزن آهن‌آلات مصرفی را محاسبه کرد؛ پس وجود جدول وزن استاندارد، می‌تواند تا حدود زیادی به شما کمک کرده و موجب تسریع در انجام پروژه شود. جدول وزن آهن آلات را می توانید در این قسمت مشاهده کنید.

جدول اشتال
جدول اشتال، حاوی جداولی شامل مساحت، سطح مقطع، وزن و استانداردهای دیگر از پروفیل‌های فولادی است؛ این جدول برای مهندسان بسیار کاربردی خواهد بود.

شاخه شمار
تیرآهن به صورت شاخه ای عرضه می شود اما میلگرد به صورت بندلی و کیلویی فروخته می شود. اصطلاح شاخه شمار بیشتر برای میلگرد فروشان به کار می رود. اگر مقدار سفارش کمتر از حد باشد برخی فروشندگان بندل را باز کرده و بر اساس میزان شاخه مورد سفارش محصول را به مشتری عرضه می کنند. معمولا قیمت محصول در حالت شاخه شمار کیلویی ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومان بالاتر محاسبه می گردد.

آهن مشکی
تیرآهن، میلگرد، ناودانی و سایر مقاطع فولادی وقتی در هوای آزاد و رطوبت قرار بگیرد تغییر رنگ می دهد. این تغییر رنگ ناشی از زنگ آهن است. اگر میزان آن به حدی نباشد که دچار خوردگی فلزی شود و نفوذ نکرده باشد جای نگرانی ندارد. معمولا این موارد با دستمال کشیدن برطرف می شود و زنگار و غبار نشسته شده روی محصول برطرف می گردد. اما بار نو و تازه به رنگ خاکستری تیره و سیاه است. آهن مشکی اصطلاحی است که به این موارد گفته می شود. بارهای زرد شده عمدتا در بازار به قیمت کمتری فروخته می شود

برگ آنالیز
هر محصولی دارای شناسنامه تولید است. مقاطع فولادی نیز از این قائده مستثنی نیستند. سرتیفیکت یا برگ آنالیز به همراه مقاطع فولادی توسط کارخانه تولید کننده عرضه می شود. این ورق حاوی مشخصات فیزیکی کالا نظیر وزن، طول و عرض، قابلیت هایی نظیر کشش، خمش، تنس تسلیم و عناصر تشکیل دهنده نظیر منگنز، سیلیسیوم، کربن است. مشتریان برای اطمینان از صحت محصول خریداری شده این برگ را در هنگام خرید از فروشنده دریافت می کنند.

پوشش/کوتینگ (Coating)
اندودکاری ، رنگ کردن ، پوشش کردن فرآیندی است برای پوشش دادن فولاد با ماده دیگر که غالباً برای مقاومت در برابر خوردگی است (مثل قلع ، روی یا کروم) .

جدول واژنامه ها و اصطلاحات فنی

معادل انگلیسی	واژه مرسوم بازار	واژه فنی صحیح
Hot Rolled Coil	کلاف سیاه	کلاف گرم نوردیده
Hot Rolled Cut Lengths	ورق سیاه	ورقه گرم نوردیده
Cold Rolled Coil	کلاف روغنی	کلاف سرد نوردیده
Cold Rolled Cut Lengths	ورق روغنی	ورقه سرد نوردیده
Narrow Strip	تسمه – نوار	نوار باریک
Pickled Coil	کلاف اسید شویی شده	کلاف اسید شویی شده
Skin Passed	ورق اتوکشی شده	نورد پوسته ای شده
Mill Edge	کنار بری نشده	لبه نوردی (خام)
Trimmed Edge	کنار بری شده	لبه بری شده ( اصلاح شده)
Baby Coil	اسپیره	کلاف کوچک
Exposed Surface	MB	سطح نمایان
Hot Dip Zinc Coated (galvanized) Steel Sheet	گالوانیزه گرم (ورق سفید)	ورق گالوانیزه ( به روش غوطه وری گرم)
Normal Spangle Coating	گالوانیزه گل درشت	پوشش گل درشت
Minimized Spangle Coating	گالوانیزه گل ریز	پوشش گل ریز
Tin Plated Steel Sheet	حلبی – ورق حلب	ورق قلع اندود
Coil Coated (Formerly Preprinted )Steel Sheet	ورق رنگی	ورق پیش رنگ شده (رنگی)
Tolerance	تلرانس	رواداری-مقدار خطای مجاز
Telescope	پله ای	تلوسکوپی
Flatness	صافی	تخت بودن
Camber	کمانی شده	ناراستی ( شمشیری)
Squatness	—	گونیایی
Crown	—	برآمدگی
White Rust	شوره	سفیدک