میلگرد انتظار و کاربرد آن در آرماتوربندی

میلگرد انتظار یا میلگرد ریشه (dowel rebar) یک میله فولادی پرکاربرد است که برای اتصال مکانیکی بین اجزای تشکیل دهنده بتن یا دال بتنی استفاده می شود. لازم به ذکر است که این نوع میلگرد را به دلیل ماهیت کاربردی آن، با نام میلگرد ریشه معرفی می کنند.

نقش این آرماتور بنا بر هدف گذاری های کاربردی آن، انتقال مداوم بارهای وارده از یک سطح به سطح دیگر است.

در واقع وجود میلگردهای انتظار که با نام میله های رولپلاک نیز شناخته می شوند موجب انتقال بار، از یک عضو بتنی به عضو کناری یا مجاور آن خواهد شد. به بیان دیگر علت اصلی استفاده از این میلگرد، مهار اتصالات بین دو عضو بتنی است. نحوه استفاده از میلگرد انتظار، به این صورت است که قسمتی از آن به عنوان پایه و ریشه در داخل بتن قرار می گیرد و قسمت دیگر، یا همان سر آن بیرون می ماند.

میله های رولپلاک به اندازه ای قوی و کاربردی هستند که باعث کاهش انحراف و تنش خواهند شد؛ علت افزایش اثر بخشی دال های بتنی هم به دلیل همین قابلیت های ذکر شده است.

انواع آرماتوربندی

آرماتوربندی کی از حساس ترین قسمت های ساختمان سازی است. در واقع آرماتوربندی به ساختاری گفته می شود که در آن میلگردها به صورت طولی و عرضی در کنار هم و بر اساس ترتیب خاصی چیده می‌شوند و سپس به کمک جوشکاری سرد یا بست فلزی به یکدیگر متصل می‌شوند. یکی از مصالحی که در آرماتوربندی از ان استفاده می گردد، میلگرد انتظار است که باعث می شود فشار وارده به صورت یکنواخت پخش گردد.

سایز و تعداد میلگرد انتظار

میلگرد انتظار معمولا با قطر ۳۲ تا ۳۸ میلیمتر (۲۵ .۱ تا ۵ .۱ اینچ)، طول ۴۶۰ میلیمتر (۱۸ اینچ) و در فواصل ۳۰۵ میلیمتری (۱۲ اینچی) مورد استفاده قرار می گیرد. آنچه مسلم است تعداد دقیق میلگردهای ریشه جهت کاشتن در پی، بر اساس شرایط و مکان متغیر خواهد بود. تعداد میلگرد مورد استفاده در محل تلاقی یا برخورد ستون با فونداسیون نیز به نوع و میزان فشار وارده بر میلگردهای طولی بستگی دارد.

قطر و طول میلگرد انتظار

بر اساس استاندارد موجود، یعنی ACI302.IR، طول و قطر میلگردهای انتظار جهت استفاده در دال بتنی، بسته به ضخامت های مختلف دال تعیین می شود. معمولا وجود برخی جداول باعث سهولت در دستیابی به ابعاد گوناگون مقاطع مختلف خواهد شد. در همین رابطه، با بهره گیری از جدول زیر می توان به طول و قطر پیشنهادی میلگردهای انتظار دست یافت.

لازم به ذکر است که برای محاسبه طول میلگرد انتظار می توان از فرمول های موجود بهره برد؛ با این حال، هیچ فرمولی به طور قطعی مشخص کننده طول واقعی آن ها نیست. در واقع اکثر مواقع با روش های آزمایش و خطا می توان به طول میلگردهای ریشه دست یافت.

مزایای استفاده از میلگردهای انتظار

از مزایای قابل توجه میلگرد انتظار می توان موارد زیر را برشمرد:

سرعت در روند اجرا: به دلیل حمل و نقل راحت این مقاطع، روند اجرا و ساخت پروژه سریع تر خواهد شد.
افزایش ظرفیت باربری: میلگرد های ریشه ظرفیت باربری دال های بتنی را افزایش می دهند.
کاهش مصرف میلگرد: استفاده از میلگرد انتظار باعث صرفه جویی در مصرف میلگرد خواهد شد.
جلوگیری از ترک خوردگی: میله های رولپلاک ضعف در اتصالات و ایجاد ترک خوردگی در گوشه ها را کاهش می دهند.
ایجاد طبقات بیشتر بر روی سازه: به کارگیری میلگرد انتظار در بتن می تواند به دلیل ایجاد استحکام بالا، شرایط را برای ایجاد طبقات بیشتر فراهم نماید.
انتقال آسان تر بارها میان اجزای تشکیل دهنده ساختمان: برای آنکه بارها در کل ساختمان به شکل مناسبی توزیع شوند، از میلگرد انتظار استفاده می شود.
افزایش عمر سازه: استحکامی که میلگردهای ریشه به سازه می بخشند باعث افزایش عمر سازه خواهد شد.

معایب استفاده از میلگردهای انتظار

میلگردهای انتظار در کنار مزایای گفته شده می توانند معایبی نیز داشته باشند. از معایب این مقاطع می توان به موارد زیر اشاره کرد:

دشواری در اجرا: فرآیند ایجاد اتصالات رولپلاک می تواند برای یک مبتدی دشوار باشد.
احتمال ایجاد درز سرد: در واقع، عدم رعایت ترتیب و زمان بندی مناسب در نحوه ی بتن ریزی، باعث ایجاد درز سرد و تاثیر گذاری منفی آن بر مقاومت بتن خواهد شد.
مشکل تراز کردن: تنظیم و تراز کردن میلگردها می تواند دشوار باشد.
عدم برخورداری از استحکام لازم: ممکن است میلگردهای انتظار در مقایسه با اتصالات فاق و زبانه از استحکام کافی برخوردار نباشند.